Vo ovaa prigoda da istakneme u{te samo i toa
deka imame de{ifrirano pedesetina natpisi od Osin~ani, Lepenski Vir, Vin~a,
Grade{nica, Sitovo, Tartarija, Lemn, Lezb, Korint, Sko~ivirska Klisura,
Kratovski region i dr., koi se napi{ani na DREVEN MAKEDONSKI JAZIK i so
DREVNO MAKEDONSKO PISMO. Sepak, eden od najmarkantnite PISMENI SPOMENICI,
kako so svojata grafija, taka i so svojata sodr`ina, koj mo`e da se datira
okolu 4.500 g. p. n. e., e i onoj od yidot na pe{terata kaj Sitovo
blizu do Plovdiv vo Bugarija. Pokraj natpisot, vo pe{terata bila registrirana
i neolitska keramika koja po svoite osobini korespondira so taa od takanare~enata
VIN^ANSKA GRUPA. Natpisot e impozanten, bidej}i e izveden vo dva
reda koi se dolgi 3,40 m, a pismenite znaci se visoki okolu 40 sm. Tekstot
e napi{an oddesno nalevo so PISMENI ZNACI na praistorisko MAKEDONSKO FONETSKO
PISMO i na DREVEN MAKEDONSKI JAZIK, a samoto pismo e isklu~itelno disciplinirano.
Ovoj PISMEN SPOMENIK prvpat vo arheolo{kata literatura e objaven vo 1950
godina od strana na Z. R. Morfova, a vo 1971 godina so inverzo ordine go
objavi i J. Todorovi}. Dosega ne ni se poznati nekoi napori za de{ifrirawe
na ovoj tekst od Sitovo, a na{ite rezultati od de{ifriraweto se zavr{eni
vo po~etokot na 1995 godina. Avtenti~niot tekst na natpisot od pe{terata
kaj Sitovo blizu do Plovdiv ja ima slednava grafija :
 i istiot de{ifriran oddesno nalevo i transkribiran
so pismeni znaci na sovremenoto makedonsko pismo glasi :
Ovoj izvonreden stihotvoren tekst, preveden na sovremen makedonski literaturen
jazik i so po~ituvawe na informaciite na praistoriskata interpunkcija
za raspredelba na stihovite, ja ima slednava sodr`ina i forma :
Pod poimot "UTKA" vo tekstot od natpisot od Sitovo, verojatno, se podrazbira barska ptica t.e. "PATKA", "PAJKA" ili "[ATKA" (lat. Anas), kako {to i denes toa sæ u{te go podrazbiraat Rusite, a ne kako {to nie denes pod poimot "UTKA" podrazbirame toa {to kaj Rusite zna~i "SOVA", "S?^" (lat. Strigiformes). Toa go naglasuvame od prosta pri~ina {to vo spomenatiot psalm na navedeniot tekst od Sitovo se aludira na barskite ptici, koi treba da go odnesat pokojnikot vo sinevinata, a ovoj motiv ve}e e poznat vo arheologijata kako VOTIVEN SPOMENIK vo vid na ANTROPOMORFNA FIGURA so KOLI^KA zapregnata so BARSKI PTICI, kade {to i site elementi na votivniot spomenik (~ovekolika figura, koli~ka, patki) se ukraseni so mnogubrojni planetarni znaci na sonceto i kako najreprezentativna VOTIVNA KOLI^KA mo`e da se poso~i taa od Dupqaja kaj Vr{ac (so dol`ina 21,9 sm i viso~ina 13,4 sm) odnosno taa od lokalitetot "GRAD", Bela Crkva, koja se ~uva vo Narodniot muzej na Belgrad i koja se datira od docnobronzovata epoha, t.e. od prvata polovina na II iljadoletie p. n. e. {to sekako ostava mesto za poinakvo datirawe na natpisot od Sitovo kaj Plovdiv.  |